Giriş
Enflasyon, belirli bir mal-hizmet sepetinin ortalama fiyatının, zaman içerisindeki artış oranını ifade eder. Ancak ölçülen enflasyon ve hissedilen enflasyon, farklı gelir ve harcama gruplarında farklılıklar göstermektedir.Bu çalışmamızda son dönemde artan enflasyon hesaplaması tartışmalarına veri tabanlı yeni bir bakış açısı kazandırmak adına TÜİK’in 2005-2019 ve 2022-2023 yılları için yayımladığı Hanehalkı Tüketim Harcamaları İstatistikleri ile Tüketici Fiyat Endeksi İstatistiklerini bir araya getirip, farklı gelir gruplarında Gelir Bazlı Enflasyonu ortaya çıkarttık.
Endeks Ağırlıklarında Farklılıklar:
Aşağıdaki tabloda (1) görüldüğü üzere, gelir gruplarının harcama sepetindeki malların ağırlıkları farklılık göstermektedir. Örneğin, en düşük gelir grubunda yer alan bir kişinin tüketim sepetinde gıdanın ağırlığı %36,6 iken en üst gelir grubunda %14,5’tir. Dolayısıyla, en alt gelir grubu gıda fiyatlarındaki %10’luk fiyat artışını, en yüksek gelir grubuna göre daha fazla hissedecektir. Bu durum, enflasyonun toplumun farklı kesimlerinde farklı seviyelerde algılanmasına neden olmaktadır.
Bu çalışmada toplumun farklı gelir gruplarının karşı karşıya kaldığı enflasyon seviyelerini hesaplamak amacıyla farklı gelir gruplarının tüketim dağılımları, ağırlıklı toplama yöntemi ile tekrar hesaplanarak Gelir Bazlı Tüketici Fiyat Endeksi (GB-TÜFE) oluşturulmuştur.