Silicon Valley Bankasının (SVB) İflası ve Fed’in Para Politikası
BFRC Blog Yazısı
Bu notta geçtiğimiz hafta ABD’de yaşanan banka iflasları ve ABD Merkez Bankası FED’in görev ve sorumlulukları ile ilişkisine mümkün olduğu kadar sade bir yaklaşım ile değinmeye çalışacağız. Öncelikle kararlara temel oluşturan çerçeveden bahsedelim.
2008 yılında yaşanan küresel finansal krize kadar görece mekanik işleyen para politikaları söz konusu idi. Merkez bankaları gelecekteki enflasyon ve çıktığı açığını gözeterek (beklenen enflasyona daha yüksek çıktığı açığına daha düşük önem atfedilerek) kısa vadeli faiz oranlarını belirliyorlardı. Kısa vadeli faiz oranı belirlendikten sonra diğer tüm vadelerdeki faizler piyasa beklenti ve koşullarına göre oluşuyordu.
Merkez bankaları enflasyon ve çıktı açığı tahminlerini yaparken makro-ekonometrik modelleri ve dinamik genel denge modellerini kullanıyorlardı. Kullanılan bu modellerin tahmin sonuçları kamuoyu ile enflasyon raporu gibi iletişim araçları yolu ile paylaşılıyordu. Bu dokümanlarda yapılan tahminler piyasalar tarafından yakından takip ediliyordu. 2008 yılındaki küresel finansal kriz ortaya çıktığında kullanılan bu modellerin hiçbirinin bu tarz bir krizi tahmin edemeyeceği anlaşıldı. Çünkü bu modellerde finansal piyasalar yoktu. En önemlisi, kredi mekanizması modellemelerde yer almıyordu. Bunun temel sebebi bankacılık sisteminin görevini etkin bir şekilde yerine getirmesi durumunda modele dahil edilme ihtiyacının olmayışıydı. Küresel kriz sonrasında modellerdeki bu eksiklik giderilmeye çalışıldı. Fakat finansal sistemin model çözümlerinde yarattığı ekstra zorluk ve tahmin sürecinde yarattığı külfet nedeniyle teknik zorluklar yaşandı. Bu nedenle kriz sonrasında finansal piyasaları içeren modellerin uydu model olarak kullanıldığı, aylık tahmin süreçlerinde geleneksel modellerin kullanılmaya devam edildiği söylenebilir.
Silicon Valley Bankasının (SVB) İflası ve Fed’in Para Politikası. Tam Metin
Prof. Dr. İbrahim ÜNALMIŞ
20.03.2023